Dziedziczenie stanowi fundamentalny element prawa spadkowego, który może obejmować zarówno majątek prywatny, jak i aktywa związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W zależności od charakteru dziedziczonego majątku, proces ten różni się pod względem formalnym, podatkowym oraz organizacyjnym.
Dziedziczenie przedsiębiorstwa lub udziałów w spółkach różni się znacząco od dziedziczenia majątku prywatnego. Może obejmować nie tylko przejęcie aktywów, ale również obowiązek zarządzania działalnością gospodarczą oraz konieczność spełnienia określonych wymogów prawnych. Dziedziczenie przedsiębiorstwa lub udziałów w spółce wymaga skomplikowanych działań. Odpowiednie zaplanowanie sukcesji usprawnia proces przejścia udziałów w razie śmierci wspólnika lub kontynuację prowadzonej działalności. Szczególnie istotne jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa podczas tego procesu.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej ważne jest, aby zapewnić kontynuację działalności po śmierci właściciela. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym pozwala wyznaczyć tymczasowego zarządcę, który będzie prowadził firmę do czasu formalnego podziału spadku. Bez zarządcy działalność wygasa po śmierci przedsiębiorcy, co może skutkować utratą klientów, kontraktów oraz wartości firmy. Sukcesja jednoosobowej działalności gospodarczej pozwala na uniknięcie likwidacji firmy i pozwala na płynne przejęcie działalności w przypadku śmierci właściciela firmy.
Aby uniknąć problemów z sukcesją, właściciel firmy może powołać zarządcę sukcesyjnego za życia. Można to zrobić za pośrednictwem CEIDG lub pisemnie, za zgodą osoby wyznaczonej. Jeśli przedsiębiorca nie powołał zarządcy sukcesyjnego, mogą go wyznaczyć małżonek, spadkobiercy ustawowi lub testamentowi oraz zapisobiercy windykacyjni. Muszą uzyskać zgodę większości spadkobierców i dokonać wpisu w CEIDG w ciągu 2 miesięcy od śmierci właściciela.
Zarządca sukcesyjny zarządza firmą tymczasowo po śmierci właściciela do uregulowania kwestii spadkowych. Do głównych działań zarządcy sukcesyjnego należy:
- zarządzanie firmą,
- wykonywanie umów zawartych przed śmiercią właściciela,
- opłacanie zobowiązań podatkowych i składek ZUS,
- korzystanie z rachunku bankowego firmy.
Zarządca sukcesyjny pełni funkcję do czasu zakończenia postępowania spadkowego, jednak nie dłużej niż 2 lata (może być przedłużone przez sąd do 5 lat).
Po zakończeniu postępowania spadkowego działalność może zostać:
- przejęta przez jednego lub kilku spadkobierców,
- sprzedana lub przekształcona w spółkę.
Spadkobiercy mogą kontynuować działalność po przepisaniu koncesji, licencji i zezwoleń, jeśli były wymagane.
Dziedziczenie udziałów w spółkach prawa handlowego
W przypadku dziedziczenia udziałów w spółkach prawa handlowego, takich jak spółki z o.o. czy spółki akcyjne, kluczowe znaczenie mają postanowienia umowy spółki lub statutu. Niektóre umowy spółek zawierają klauzule wyłączające możliwość dziedziczenia udziałów, co oznacza, że spadkobiercy mogą jedynie otrzymać ekwiwalent pieniężny (jego sposób obliczenia powinien być wskazany w umowie spółki) w zamian za przekazanie udziałów pozostałym wspólnikom. W innych przypadkach możliwe jest objęcie przez spadkobierców udziałów, co wiąże się z koniecznością spełnienia określonych wymagań, np. uzyskania zgody innych wspólników lub spełnienia warunków określonych w umowie spółki.
O dziedziczeniu udziałów w spółce z o.o. przeczytaj w naszym artykule: Sukcesja udziałów w sp. z o.o.
Możliwe jest także przekazanie udziałów lub akcji spółki jeszcze za życia w formie darowizny, co pozwala na uniknięcie wielu komplikacji prawnych i podatkowych.
Odpowiednie zaplanowanie sukcesji usprawnia proces przejścia udziałów w razie śmierci wspólnika. Właściciele firm powinni zabezpieczyć swój biznes na wypadek śmierci, aby zapewnić jego dalsze funkcjonowanie i uniknąć problemów dla spadkobierców. Planowanie dziedziczenia pomaga uniknąć sporów, zmniejszyć obciążenia podatkowe i zachować ciągłość firmy. SKLAW kompleksowo zapewnia indywidualne podejście do potrzeb przedsiębiorcy oraz kompleksową obsługę przy wyborze opracowaniu efektywnej strategii sukcesji.
Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, dlatego nie powinien być traktowany jako porada ani opinia prawna. Aby zasięgnąć opinii kancelarii prawnej skontaktuj się z nami.